Meer dan 60 procent gebuisd op stemtest

BRUSSEL – Naar aanleiding van de verkiezingen op 25 mei pakken diverse media uit met een stemtest. De eerste resultaten zijn niet bemoedigend. Meer dan 60 procent van de deelnemers slaagt er niet in voldoende juiste antwoorden te geven. ‘De kiezer heeft niet altijd gelijk.’

In de stemtest moeten deelnemers aangeven of ze akkoord gaan met bepaalde maatschappelijke stellingen of niet. “Mensen denken dat we op die manier willen nagaan hoezeer hun politieke overtuiging aansluit bij de verschillende partijprogramma’s, terwijl we eigenlijk gewoon peilen naar hoe geïnformeerd en weloverwogen hun keuze is”, aldus professor Stefaan Walgrave (UA), die de stemtest voor de VRT en De Standaard ontwierp. “Je kunt wel degelijk foutief antwoorden.”

Walgrave geeft een voorbeeld. “Maar liefst 80 procent van de deelnemers aan De Stem Van Vlaanderen ging akkoord met de stelling dat langdurig werklozen gemeenschapsdienst moeten verrichten in ruil voor hun uitkering. Welnu, zij hebben allemaal ongelijk. Implementatie van dergelijke programma’s in het buitenland heeft meermaals aangetoond dat het een contraproductieve maatregel is die de belastingbetaler bovendien een pak meer kost.”

Nog in de Stem Van Vlaanderen geeft zestig procent van de Vlamingen aan voorstander te zijn van zero tolerance voor alcohol in het verkeer. “En dat terwijl algemeen geweten zou moeten zijn dat het simpelweg onmogelijk is om 0,0 promille vast te stellen, alleen al door de foutenmarge van de blaasapparaten”, zucht Walgrave.

Ook in De Stemtest van de VRT en De Standaard stapelen de kiezers de foutieve antwoorden op elkaar. “We vragen letterlijk of alle nieuwkomers moeten deelnemen aan een inburgeringsexamen”, vertelt politiek journalist Ivan De Vadder (VRT). “Voor zover ik weet is dat op dit moment niet het geval. Toch geeft een meerderheid van de respondenten aan van wel. En zo gaat het maar door.”

Dankzij het succes van de stemtest (meer dan 700 000 mensen namen al deel aan De Stem Van Vlaanderen) weten we nu dat de desinformatie bovendien erg wijdverbreid is. Het risico bestaat dan ook dat de kiezer een heel andere assemblee verkiest dan eigenlijk goed voor hem is. “We stellen alleen maar vast dat het gros van de Vlamingen bij relatief eenvoudige dilemma’s, bijvoorbeeld over belasting op arbeid versus belasting op vermogenswinst, toch consequent de verkeerde keuze maken”, sakkert De Vadder. “Grof gezegd: de kiezer weet van toeten.

Meervoudig stemrecht

Daarom pleit professor Walgrave voor de invoering van een algemene stemtestplicht, naast de reeds bestaande opkomstplicht. “Het jammere is dat de stem van de niet-geïnformeerde kiezer op dit moment even hard meetelt als die van de mensen die sluitende rationele beleidskeuzes maken. Daarom zou het niet slecht zijn om mensen in het kieshokje even te onderwerpen aan een kleine kwis. Slagen ze, dan mogen ze hun stem uitbrengen. Gooien ze er met de klak naar, dan spelen ze hun stem kwijt. Of we voeren het meervoudig stemrecht opnieuw in, gebaseerd op je resultaat in de stemtest. Het zou een nieuw elan kunnen geven aan onze uitgewoonde, postmoderne democratie, waarin iedere mening evenveel waard lijkt te zijn geworden.”